ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ...

Από τη Μαύρη Ηπειρο στη... μαυροΕλλάδα
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΣΩΤΗΡΧΟΥ

ΗΛΙΑΣ ΤΣΟΓΟΝΑΣ, ήρθε στην Ελλάδα από την Κένυα 3,5 χρόνων
Ζει 30 χρόνια στην Ελλάδα, μιλάει ελληνικά, σκέφτεται ελληνικά, αλλά ποτέ δεν θα γίνει πολίτης αυτής της χώρας!

«Γεννήθηκα δίπλα από το χωριό του Ομπάμα», μας λέει ο Ηλίας Τσογόνας που ήρθε στη χώρα μας το 1978, μόλις 3,5 χρόνων. Εκλεισε 30 χρόνια στην Ελλάδα, αλλά σύμφωνα με τη ρύθμιση όχι μόνο δεν θα γίνει Ελληνας ποτέ αλλά δεν δικαιούται ούτε το καθεστώς τού επί μακρόν διαμένοντος...Στην Κένυα δεν έχει πάει ποτέ. Η ρύθμιση; «Είναι μια αρχή. Βέβαια, επιδέχεται πολλές διορθώσεις», λέει, αφού έχει άλλα τέσσερα αδέλφια που γεννήθηκαν εδώ. Φοιτητής της Φιλοσοφικής, «δεν ασχολούμαι πολύ γιατί δουλεύω από 21 χρόνων, αλλά σκοπεύω να πάρω το πτυχίο» και αγιογράφος «που το σπούδασα σε ιδιωτικές σχολές και δίπλα σε καλούς δασκάλους...».

«Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχει αυτός ο νόμος είναι ότι έχει σαν προϋπόθεση τα παιδιά να έχουν γεννηθεί εδώ και οι γονείς τους να είναι νόμιμα στην Ελλάδα. Ξέρω αρκετά παιδιά των οποίων ο ένας γονιός έχει φύγει και έχουν μεγαλώσει με τη μητέρα τους και σε άλλες περιπτώσεις έχουν φύγει και οι δύο γονείς. Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση, γιατί να πληρώνουν τις αμαρτίες των γονιών τους; Ακόμη, υπάρχουν παιδιά που έχουν έρθει βρέφη, στην κούνια ή σε πολύ μικρή ηλικία, και ξεκίνησαν από το νηπιαγωγείο εδώ. Δεν θα έπρεπε να τα αγκαλιάζει και αυτά τα παιδιά ο νόμος;»Εχω άδεια παραμονής για δύο χρόνια, την ανανεώνω με ένσημα, αν δεν τα έχω, δεν μου ανανεώνεται η άδεια παραμονής και μπορεί να βρεθώ στη διαδικασία απέλασης, όπως έχει συμβεί με ένα γνωστό μου, και να απελαθώ σε μια άγνωστη χώρα.»

Παλιότερα δεν υπήρχε νόμος για τους μετανάστες, ζούσαμε σε μια "θολή" κατάσταση. Οταν το 1998 θεσπίστηκε η νομιμοποίηση των μεταναστών, δεν υπήρξε πρόβλεψη για όσους ήταν ήδη εδώ για χρόνια και μας έβαλαν όλους στο ίδιο σακί. Και πάλι δεν προέβλεψαν κάτι για τα παιδιά. Και βρεθήκαμε να στεκόμαστε στην ουρά με ανθρώπους που είχαν έρθει μόλις πριν από λίγο στην Ελλάδα. Κληρονομικό το... πρόβλημα. Ο τωρινός νόμος κάτι προσπαθεί να κάνει αλλά αφορά μόνο τα παιδιά που γεννήθηκαν εδώ. Αυτό πιστεύω ότι είναι άδικο γιατί εγώ όπως και άλλα παιδιά που ήρθαμε εδώ από μικρά, μεγαλώσαμε και τελειώσαμε εδώ το σχολείο, είναι πάλι σαν να μην υπάρχουμε.»Μερικοί μας ακούν να μιλάμε ελληνικά και εντυπωσιάζονται. Ισως επειδή δεν ξέρουν ότι αυτή τη γλώσσα μάθαμε στο σχολείο και για μας είναι η μόνη γλώσσα που χρησιμοποιούμε. Ακόμη και όταν σκέφτομαι, σκέφτομαι στα ελληνικά. Μιλούσα κενυατικά όταν ήρθα, αλλά τόσα χρόνια που δεν τα χρησιμοποιώ έχουν "σκουριάσει".»

Η άδεια παραμονής δεν σου δίνει το περιθώριο να προγραμματίσεις το μέλλον σου· ούτε η άδεια του "επί μακρόν διαμένοντος" που θα δοθεί στα παιδιά. Η ελληνική υπηκοότητα σου δίνει την ευκαιρία να κυνηγήσεις τα όνειρά σου και τη σιγουριά ότι η εξέλιξή σου εξαρτάται από τις δικές σου προσπάθειες. Αστάθμητοι εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να σε βγάλουν έξω από την κούρσα ανανέωσης της άδειας παραμονής, γιατί για κούρσα πρόκειται, και να βρεθείς μπροστά στον κίνδυνο της απέλασης. Συγκέντρωση δικαιολογητικών, ένσημα, σύμβαση, συγκεκριμένα χρονικά όρια, αν δεν είσαι εντελώς τυπικός, μπορεί να απορριφθείς. Υπάρχει αβεβαιότητα, ποτέ δεν είσαι 100% σίγουρος ότι την επόμενη φορά θα είσαι σε θέση να την ανανεώσεις. Πολλά μπορεί να πάνε στραβά.»Ναι, θα ήθελα να είμαι πολίτης αυτής της χώρας. Οχι μόνο εγώ, αλλά και τα παιδιά των μεταναστών που ξέρω έχουνε πάρα πολλά πράγματα να προσφέρουν στη χώρα αυτή και το κάνουν με πάρα πολύ μεγάλη χαρά και θα ήταν απόλυτα φυσιολογικό να μπορούν να συνεχίσουν να το κάνουν στη μόνη χώρα που θεωρούν δική τους, χωρίς να κινδυνεύουν να απελαθούν ξαφνικά στο άγνωστο».

ΜΑΡΙΑ ΤΣΕΓΕ, ήρθε στην Αθήνα από την Κένυα 2 χρόνων
«Η νομοθεσία πετάει 20 χρόνια από τη ζωή μου»

Η Μαρία Τσέγε ήρθε στην Αθήνα δύο χρόνων, το 1984. Από την Κένυα. Σπούδαζε Τουριστικές Επιχειρήσεις στην Κρήτη. Ηρθε η κλοπή της τσάντας της, όμως, για να βρεθεί σε εκκρεμότητα για την άδεια παραμονής της και τελικά να εγκαταλείψει κάθε της όνειρο: τώρα είναι με προσωρινή βεβαίωση μέχρι να εκδοθεί η κανονική της άδεια και εργάζεται σε μουσικό οίκο. Α, και όταν εκδοθεί η κανονική της άδεια, θα είναι σαν να ήρθε χθες. Επειδή έτσι είναι η νομοθεσία μας: πετάει 20 χρόνια ζωής. Το πιο συγκλονιστικό; Παρ' ότι τα λόγια της δεν κρύβουν καμιά ξεγνοιασιά, μας τα διηγείται χαμογελώντας...

«Οι γονείς μου δεν ήρθαν ως μετανάστες, ο πατέρας μου ήρθε για σπουδές. Εμείς εδώ πήγαμε σχολείο, είμαστε τρία αδέρφια, η μικρότερη, που είναι σήμερα 21 χρόνων, γεννήθηκε εδώ. Και να φανταστείς ότι αν και έχει ζήσει λιγότερα χρόνια από μένα εδώ, επειδή γεννήθηκε στην Ελλάδα θα δικαιούται άδεια μακράς διαμονής. Ενώ εγώ...»Τέλος πάντων. Ζούμε πάντα με το άγχος να βγάλουμε αδεια παραμονής.»Σπούδαζα στην Κρήτη. Ερχομαι στην Αθήνα για να ανανεώσω τα χαρτιά μου, γιατί πάντα είναι ένα μπάχαλο. Τα καταφέρνω, τελειώνω, παίρνω τα πράγματά μου για να φύγω με το καράβι και νωρίτερα συναντώ τους φίλους μου στου Ψυρρή για να τους αποχαιρετήσω. Κι εκεί που πίναμε τις μπίρες μας μες στην καλή χαρά, έρχονται κάτι μελαψοί, ξένοι, Πακιστανοί ήτανε; 5-6 άτομα: κάνουν φασαρία, παίρνουν τις τσάντες μας και φεύγουν. Είχα τα πάντα εκεί μέσα: διαβατήριο, άδεια παραμονής, εισιτήρια για Κρήτη. Πανικός. Πάω στο Αστυνομικό Τμήμα στο Μοναστηράκι, τους λέω τι έγινε, τους γράφω τι έχασα, μου ζήτησαν να πληρώσω και χαρτόσημο, μου δίνουν ένα χαρτί και μου λένε "θα σε ειδοποιήσουμε". Το χαρτί που μου έδωσαν το μόνο που δείχνει είναι ότι έχουν χαθεί τα χαρτιά μου και πρέπει να τρέχω ξανά από την αρχή. Πάω στον δήμο, μου λένε ότι κατ' αρχήν χρειάζομαι καινούργιο διαβατήριο. Δεν έχουμε πρεσβεία στην Ελλάδα, η κοντινότερη είναι στην Ιταλία, αλλά το καινούργιο διαβατήριο πρέπει να εκδοθεί στην Κένυα. Αντε να στείλω χαρτιά στην Κένυα, τους πήρε δύο ολόκληρα χρόνια για να μου στείλουν το διαβατήριο.

Λόγω διαβατηρίου οι σπουδές έμειναν σε εκκρεμότητα: πώς να κάνω ανανέωση εγγραφής, η εξεταστική χρειάζεται άδεια παραμονής και δεν μπορούσα να συνεχίσω έτσι. Εκεί σταμάτησε η ζωή σε όλα τα επίπεδα γι' αυτά τα δύο χρόνια που περίμενα. Τι δουλειά να κάνω χωρίς χαρτιά, δεν ήμουν πουθενά, όπου έβλεπα Αστυνομία κρυβόμουν.»Με το που έρχεται το διαβατήριο, άντε να βγάλεις άδεια. Μου λένε, πού ήσουν εσύ δύο χρόνια; και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε. Ευτυχώς μια κοπέλα μου είπε να πάω στο υπουργείο Εσωτερικών να πάρω ειδική άδεια παραμονής για εξαιρετικούς λόγους. Αργησε και αυτή, πήρε 4-5 μήνες μέχρι να εγκριθεί, αλλά ευτυχώς βγήκε με εξάμηνη διάρκεια. Με αυτήν μπορείς να βγάλεις κανονική άδεια και αμέσως έβαλα μπροστά για την κανονική άδεια και έπιασα δουλειά. Να φανταστείς έχουν περάσει δυο χρόνια και τώρα βγάζω άδεια κανονική· είμαι ακόμα με τη βεβαίωση. Το καλύτερο; Τώρα θα βγει η άδειά μου σαν να ήρθα χθες, για ένα χρόνο, ενώ τώρα θα έπρεπε να πάρω για πέντε χρόνια, γιατί έχασα τη σειρά μου. Σαν να ήρθα χθες. Φοβερό...»

Είδα ότι βγήκε και το νομοσχέδιο. Στην ουσία δεν έγινε κάτι που να με ωφελεί. Υπάρχουν πολλά παιδιά που είναι εδώ χρόνια από μικροί, ίσως πιο πολλά απ' όσα έχουν γεννηθεί εδώ και για μας δεν υπάρχει τίποτα.» Στην Κένυα δεν έχω πάει ποτέ, είναι η πατρίδα των γονιών μου, όχι η δική μου. Πιο πολύ νιώθω ότι εδώ είναι η χώρα μου παρά αλλού: εκεί δεν γνωρίζω τίποτα, είναι άλλη νοοτροπία, άλλη κουλτούρα, άλλος λαός. Τελικά, τι είμαι; Δεν είμαι Κενυάτισσα και δεν με θεωρούν Ελληνίδα. Είμαι ό,τι να 'ναι...»Δικαιούμαστε την ιθαγένεια γιατί σε τελευταία ανάλυση Ελληνες είμαστε. Γιατί πρέπει να έχεις γεννηθεί εδώ δηλαδή; Αφού ό,τι έχω ζήσει είναι εδώ, εδώ μεγάλωσα, αν με ρωτήσεις ξέρω μόνο την ιστορία της Ελλάδας. Και θεωρούν τους ομογενείς Ελληνες που ζουν αλλού, παρά εμάς που μεγαλώσαμε εδώ, και να μας λένε ότι δεν είσαι Ελληνας. Μας χαλάει αυτό. Γιατί γίνεται; Εμείς πληρώνουμε ΙΚΑ, φόρους και αυτοί που δεν ξέρουν ούτε ελληνικά καλά καλά θεωρούνται πιο πολύ Ελληνες.»Τι όνειρα να κάνω: έλεγα να πάρω υπηκοότητα, να είμαι κάτι σε αυτή τη χώρα, όχι στο τίποτα. Είχα προσδοκίες, όχι μόνο να δουλεύω για το βασικό...».