Από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
«Ο ρατσισμός μέσα απ' τα μάτια των παιδιών», της φιλολόγου Ευτυχίας Δημητριάδου, και το λεύκωμα «Ζωγραφίζω και μιλώ για τη φιλία στις γλώσσες του σχολικού μας κόσμου», της καθηγήτριας Γαλλικών Ευαγγελίας Κισλά, αποτελούν εξαιρετικές εργασίες, που αποτυπώνουν τα προβλήματα και προτείνουν λύσεις για τα παιδιά παλιννοστούντων κι αλλοδαπών στο ελληνικό σχολείο. Είναι μέρος επιστημονικού έργου που εκπονήθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με τη συμμετοχή 260 γυμνασίων όλης της χώρας, 16 χιλιάδων αλλοδαπών μαθητών και 4,5 χιλιάδων εκπαιδευτικών. Η εργασία της κ. Δημητριάδου, με τη συνεργασία της συναδέλφου της Π. Κυρμελίδου, υλοποιήθηκε στο 32ο γυμνάσιο Θεσσαλονίκης. Στόχος, η κατανόηση και εξάσκηση των παιδιών στην παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου. Το συγκεκριμένο σχολείο έχει υψηλό ποσοστό παλιννοστούντων και αλλοδαπών μαθητών, με χώρες προέλευσης την Αλβανία, τη Γεωργία, τη Ρωσία, τη Βουλγαρία και την Αρμενία.
«Το έναυσμα ήταν κάποια απ' τις ενότητες του σχολικού βιβλίου της νεοελληνικής γλώσσας, με τίτλο "Είμαστε όλοι ίδιοι, είμαστε όλοι διαφορετικοί". Τα παιδιά μελέτησαν κατά ομάδες τα κείμενα του βιβλίου του Γκατζμέντ Καπλάνι "Μικρό ημερολόγιο συνόρων", με θέμα την ψυχολογία του μετανάστη. Ακολούθησε συζήτηση, κατά την οποία αποσαφηνίστηκε ο όρος ρατσισμός. Στη συνέχεια εξασκήθηκαν στην παραγωγή γραπτού λόγου με θέμα «Περιγράψτε μια εμπειρία ρατσιστικής συμπεριφοράς που ζήσατε εσείς οι ίδιοι ή κάποιο πρόσωπο του οικογενειακού ή φιλικού σας περιβάλλοντος», εξήγησε η κ. Δημητριάδου. Κι όπως λέει, «οφείλω να ομολογήσω ότι τα γραπτά που ήρθαν στα χέρια μας ήταν εκπληκτικά. Η σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύχθηκε με τις συζητήσεις που προηγήθηκαν, έφεραν στο φως περιστατικά που μας συγκίνησαν και μας προβλημάτισαν».
«Το έναυσμα ήταν κάποια απ' τις ενότητες του σχολικού βιβλίου της νεοελληνικής γλώσσας, με τίτλο "Είμαστε όλοι ίδιοι, είμαστε όλοι διαφορετικοί". Τα παιδιά μελέτησαν κατά ομάδες τα κείμενα του βιβλίου του Γκατζμέντ Καπλάνι "Μικρό ημερολόγιο συνόρων", με θέμα την ψυχολογία του μετανάστη. Ακολούθησε συζήτηση, κατά την οποία αποσαφηνίστηκε ο όρος ρατσισμός. Στη συνέχεια εξασκήθηκαν στην παραγωγή γραπτού λόγου με θέμα «Περιγράψτε μια εμπειρία ρατσιστικής συμπεριφοράς που ζήσατε εσείς οι ίδιοι ή κάποιο πρόσωπο του οικογενειακού ή φιλικού σας περιβάλλοντος», εξήγησε η κ. Δημητριάδου. Κι όπως λέει, «οφείλω να ομολογήσω ότι τα γραπτά που ήρθαν στα χέρια μας ήταν εκπληκτικά. Η σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύχθηκε με τις συζητήσεις που προηγήθηκαν, έφεραν στο φως περιστατικά που μας συγκίνησαν και μας προβλημάτισαν».
«Οταν πρωτοπήγα στο γυμνάσιο, όλοι νόμιζαν ότι είμαι από την Τουρκία. Οσοι με έβλεπαν, καθηγητές και μαθητές, δεν έλεγαν ο Σουκρής ή ο μαθητής, έλεγαν ο Τούρκος» (Σουκρή, μουσουλμάνος).
«Από την πρώτη ώς την τρίτη δημοτικού, όλοι με αντιμετώπιζαν σαν ένα σκουπίδι. Ενιωθα χάλια. Ολοι είχαν φίλους εκτός από μένα. Το χειρότερο ήταν ότι κάποιο παιδί με απειλούσε. Η μητέρα μου με πήγαινε ώς την πόρτα του σχολείου και μετά τριγυρνούσα μόνη στους δρόμους. Ενα πράγμα δεν καταλαβαίνω. Ολοι έχουμε ίσα δικαίωματα. Τι μαύρος, τι άσπρος, τι χριστιανός, τι μουσουλμάνος, τι Ελληνας, τι Αλβανός. Ολοι είμαστε άνθρωποι» (Βασιλική, Αλβανία).
Μια άλλη εργασία εκπονήθηκε από την καθηγήτρια Ευαγγελία Κισλά και τον συνάδελφό της Βασίλη Κοντογουλίδη στο Γυμνάσιο Γενναδίου, στη Νότια Ρόδο. Στον δήμο υπάρχουν μόλις 1.500 μόνιμοι κάτοικοι, ενώ οι ανάγκες σε εργατικό δυναμικό ανέρχονται σε 1.900 άτομα. Η περιοχή έχει έντονα πολυπολιτισμικό χαρακτήρα.Το σχολείο είναι γυμνάσιο με λυκειακές τάξεις, όπου φοιτούν 140 μαθητές, εκ των οποίων 60 αλλοδαποί και τρεις παλιννοστούντες. Η καταγωγή των μαθητών είναι από 12 χώρες: Αίγυπτο, Αλβανία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Ελλάδα, Ινδία, Καναδά, Κονγκό, Μεγάλη Βρετανία, Ρουμανία, Ρωσία και Σερβία.«Τα παιδιά δέχτηκαν πολύ θετικά τις προτάσεις μας και με ενθουσιασμό εξέφρασαν τα προσωπικά τους βιώματα, αρκετά οδυνηρά πολλές φορές. Η γνώμη μας είναι ότι ο ενθουσιασμός τους οφείλεται στο ότι μάλλον για πρώτη φορά ένιωσαν ότι "κάποιος τους ακούει"», τόνισε η κ. Κισλά.Αποτέλεσμα; Ενα λεύκωμα 50 σελίδων, με δικό του «λεξικό», ζωγραφιές, σκέψεις, φωτογραφίες και καταθέσεις ψυχής. Είναι χαρακτηριστικά τα κείμενα των παιδιών, όπου με αφοπλιστική ειλικρίνεια περιγράφουν τις ομορφιές της φιλίας, θυμίζοντας και σε μας τους μεγάλους αξίες που ίσως λησμονήσαμε, αλλά και τις δυσκολίες που συνάντησαν.
Ο Μπρούνο, σήμερα 16 χρόνων, έφθασε πέρυσι τέτοια εποχή στο Γεννάδι, στην Α' Γυμνασίου και δεν ήξερε να μας πει ούτε καλημέρα στα ελληνικά. Σήμερα καταθέτει το πιο ελπιδοφόρο μήνυμα για τη συνέχιση τέτοιων δράσεων: «Οταν ήρθα έδω στην Ελλάδα δεν είμουν ευτιγιζμένος γιατί δεν ήξερα κανέναν μετά όταν πήγα στο σκολίο γνώριζα πωλούς φίλους και φύλες και καθαγητές και με βοιθούσαν πωλή για να μάθω ελενικά και άλα πράγματα. Και τώρα ήμαι ευτηγιζμένος».
